گوشی زیبایی است. آخرین مدل از سری گوشی‌های نوکیا! کلی هم قیمتش است. گوشی گران‌قیمت و زیبا میان انگشتان به هم فشرده صاحبش می‌درخشد و او از گوشی جدیدش آنقدر با احتیاط استفاده می‌کند تا مبادا حتی خراش کوچکی به آن بیفتد، چه برسد به اینکه دزدیده شود.
صاحب جدید
گوشی، همان گوشی گران‌قیمت و زیبا است. مرد جوان گوشی را میان هوا و دستانش تابی می‌دهد و از خود می‌پرسد، راستی چقدر می‌ارزد؟ شاید بتوان آن را با مبلغی حدود ۳۰۰هزار تومان فروخت. گوشی دزدی بیشتر از این نمی‌ارزد. حتی اگر آخرین مدل بازار باشد!!!
گوشی‌های سرقتی
خدا نکند، اما اتفاق است دیگر، اگر گوشی شما را دزد زد چه کار می‌کنید؟ من که حتما دست و پایم را گم می‌کنم و به احتمال زیاد تا چند دقیقه مبهوت می‌مانم. اما دوستم که بسیار جسور است، می‌گوید: «سارق را تعقیب می‌کنم و حقم را از او می‌گیرم.»
محمد رودباری یک مالباخته یا بهتر بگویم یک گوشی‌باخته دلسوخته است. وی می‌گوید: «حدود یک ماه پیش یک گوشی جدید خریدم، یک هفته هم از آن استفاده نکرده بودم که جناب دزد آن را با استفاده از یک لحظه غفلت من ربود.» وی که حدود ۶۰۰هزار تومان برای گوشی سابق خود هزینه کرده بود، اکنون از یک گوشی ارزان‌قیمت استفاده می‌کند. چرا که به عقیده وی خرید گوشی گران‌قیمت نه تنهادردسرهای خاص خود را برای نگهداری دارد، بلکه دزدان را وسوسه می‌کند.
سارا مروتی یک مالباخته دیگر می‌گوید: سال گذشته گوشی تلفن‌همراهم را که به تازگی خریده بودم به همراه کیف دستی‌ام سرقت کردند.
از هر کدام از دوستانم که سابقا چنین اتفاقی برایشان افتاده بود راهنمایی خواستم، گفتند: «پیگیر این قضیه نباش.» چون به نتیجه نمی‌رسی. اما من پس از دوندگی بسیار توانستم شماره سریال گوشی‌ام را به حراست مخابرات بدهم، اما پس از گذشت یک سال هنوز خبری از گوشی من نشده است. به عقیده وی، گوشی که به سرقت رفت دیگر پیدا شدنی نیست و فرد مالباخته تنها راهی که دارد این است که هر چه سریع‌تر برای سوزاندن سیم‌کارت خود اقدام کند که این کار هم مراحل خاص خود را دارد.
در مقابل علی اشرفی که حدود سه ماه پیش گوشی سونی‌‌اریکسون P۹۱۰ جدیدش را ربوده بودند، می‌گوید: «پس از سرقت گوشی‌ام سریعا برای سوزاندن سیم‌کارتم اقدام کردم و پس از آن موضوع سرقت گوشی و شماره سریال آن را به دادسرا اعلام کردم. پس از دو ماه مخابرات به وسیله شماره سریال گوشی، آن را ردیابی و گوشی را به من تحویل داد.»
اقدامات پس از سرقت
از همه کاربران تلفن‌همراه که احتمال به سرقت رفتن گوشی تلفن‌همراهشان را می‌دهند؛ سوالی داریم.
آیا آمادگی آن را دارید که در صورتی که گوشی تلفن‌همراه شما به سرقت رفت، هر چه سریع‌تر اقدام کنید و جلوی سوءاستفاده‌های مالی یا احتمالا جنایی آن را بگیرید؟ می‌دانید به کجا باید مراجعه کنید و چه مرا‌حلی را طی کنید؟
صافی، یک فروشنده انواع گوشی دست دوم در پاساژ علاءالدین در این باره می‌گوید: «این احتمال وجود دارد که گوشی سرقتی به دست سارقان مسلح بیفتد تا به وسیله آن با همدستان خود تماس بگیرند یا به دست افرادی بیفتد که گوشی را به متقاضیان تماس با خارج از کشور می‌دهند و پول کافی بابت آن می‌گیرند. گاه نیز سیم‌کارت سوخته را دور انداخته و گوشی سرقتی را می‌فروشند که اکثرا گوشی‌های سرقتی اوراق می‌شوند و از قطعات آنها استفاده می‌شود.»
حسینی، یکی از کارمندان شرکت مخابرات در این زمینه می‌گوید: «پس از به سرقت رفتن گوشی تلفن‌همراه، قبل از هر اقدامی برای سوزاندن سیم‌کارت خود اقدام کنید.
برای این کار ابتدا باید به کلانتری محل مراجعه کنید و سرقت گوشی را اطلاع دهید. سپس به دادسرا ارجاع داده می‌شوید. دادسرای محل به شما فرمی می‌دهد که پس از پرکردن فرم و اعلام به سرقت رفتن گوشی موبایل می‌توانید برای سوزاندن سیم‌کارت به یکی از دفاتر خدمات مشترکین تلفن‌همراه مراجعه کنید که معمولا سوزاندن سیم‌کارت حدود یک ساعت طول می‌کشد.» به گفته وی، برای سوزاندن سیم‌کارت ارائه آخرین قبض تلفن‌همراه الزامی است، در غیر این صورت باید آخرین قبض را از دفاتر خدمات ارتباطی دریافت کنید و پس از پرداخت مبلغ سیم‌کارت جدید خود را تحویل بگیرید.
فروزش یکی از کارمندان بخش پیگیری گوشی‌های سرقتی نیز در این باره می‌گوید: «پس از سرقت گوشی و اعلام مفقودی آن به دادسرا در اولین فرصت جعبه مخصوص گوشی تلفن‌همراه را به دادسرا برده و شماره سریال آن را اعلام کنید.» بدین ترتیب زمانی که گوشی سرقتی با سیم‌کارت دیگری فعال شود، گوشی مسروقه از طریق مخابرات ردیابی و به صاحبش تحویل داده می‌شود.
البته وی به این نکته نیز اشاره می‌کند که ردیابی و یافتن گوشی‌های سرقتی به این آسانی‌ها هم نیست و معمولا طی مراحل ذکر شده مدت‌ها به طول می‌انجامد و اغلب فرد مالباخته عطای یافته شدن گوشی موبایلش را به لقایش می‌بخشد.
یکی دیگر از کارمندان شرکت مخابرات که از قضا خودش هم مالباخته است، می‌گوید: «در بین دوستان و آشنایان افراد زیادی را می‌شناسم که گوشی‌شان به سرقت رفته و به‌رغم انجام اقدامات لازم، پس از گذشت سال‌ها هنوز خبری از گوشی خود به دست نیاورده‌اند.»
بی‌اعتمادی مخابرات
یکی از شهروندان از بی‌اعتمادی خود به پیدا شدن گوشی‌های سرقتی توسط شرکت مخابرات می‌گوید و معتقد است، شنیده‌ام شماره سریال گوشی‌های سرقتی را تا مدت یک هفته پس از اعلام به مخابرات پیگیری می‌کنند، زیرا اگر قرار باشد تمام اعلام سرقت گوشی‌های تلفن‌همراه را هر روز پیگیری کنند، نیاز به یک اداره مستقل به همراه چندین متصدی است. پس از آنجا که چنین امکانی وجود ندارد و شرکت مخابرات پرسنل زیادی را برای این کار اختصاص نداده است شخص سارق با خیال راحت از گوشی سرقتی استفاده و پس از سه تا چهار روز آن را اوراق می‌کند.
داوود زارعیان، مدیر روابط عمومی مخابرات ایران در این باره می‌گوید: «در صورتی که صاحب گوشی ربوده شده شماره سریال گوشی را به مخابرات اعلام کند، این شماره در لیست سیاه قرار می‌گیرد و زمانی که سارق از طریق گوشی شماره‌گیری کند، شماره وارد شبکه شده و امکان ردیابی آن فراهم می‌شود.»
وی در مورد اینکه چطور احتمال ردیابی سارق وجود دارد گفت: «این مساله بستگی به سارق دارد. چرا که بسیاری از سارقین برای مدت‌ها از گوشی سرقتی استفاده نمی‌کنند و یا با دستکاری، شماره سریال گوشی را عوض کرده و گوشی سرقتی را با شماره سریال جدید به سرعت به فروش می‌رسانند که در این صورت امکان پیدا کردن گوشی سرقتی غیرممکن می‌شود.»
از عوض کردن سریال گوشی‌ها گفتیم. بد نیست به این نکته اشاره کنیم که برخی از فعالان بازار گوشی معتقدند در پاساژ علاءالدین مراکزی وجود دارند که به طور علنی اقدام به تغییر شماره سریال گوشی می‌کنند، بدون اینکه با آنها برخوردی شود.
آیا شرکت مخابرات و مراجع ذی‌ربط نباید اقدامی برای جلوگیری از تعویض شماره سریال گوشی‌ها کنند؟ آیا این اقدام جرم نیست؟ و آیا این اقدام باعث نمی‌شود سارقان گوشی‌های تلفن‌همراه با آزادی عمل بیشتری به کارهای خود ادامه دهند؟
گوشی‌های سرقتی و سیم‌کارت‌های اعتباری
از زمانی که سیم‌کارت‌های اعتباری تالیا و ایرانسل وارد بازار شده‌اند، نه تنها مشکل بسیاری از شهروندان که توانایی و یا شرایط خرید سیم‌کارت‌های دائمی را ندارند حل شده است، بلکه مشکل سارقان گوشی‌های موبایل هم تا حدود زیادی رفع شده است.
چراکه پیگیری سریال گوشی‌های سرقتی با سیم‌کارت‌های اعتباری بسیار مشکل‌تر از پیگیری با سیم‌کارت‌های دائمی است.به همین دلیل امروزه در سایه عرضه نامحدود و گسترده سیم‌کارت‌های اعتباری در انواع مختلف، گوشی‌های سرقتی کمتر از اوراق خانه سر در می‌آورند.
برخی از مالباختگان نیز از مراجعه به دادسرا و پیگیری گوشی خود، صرف‌نظر می‌کنند. این در حالی‌است که کشاورز، یکی از کارمندان تالیا در این زمینه می‌گوید: «این شرکت درصورت درخواست متقاضی، سریال گوشی مسروقه را پیگیری می‌کند و پیدا شدن گوشی هم بعید نیست.»
به نظر می‌رسد، با توجه به شرایط موجود و گفته‌های برخی از مالباختگان هیچ نهادی برای رسیدگی به این موضوع وجود ندارد و به همین دلیل است که سارقان بی‌هیچ هراسی به اعمال خود ادامه می‌دهند.
گوشی‌های اوراقی
اگر سری به خیابان‌های جمهوری، امام‌خمینی و پشت شهرداری بزنید، حتما دست‌فروشانی را مشاهده می‌کنید که در بساط‌شان همه چیز یافت می‌شود. از انگشترهای ظریف دخترانه با طرح ماه‌و‌ستاره و عروسک‌های باربی تا چاقوی ضامن‌دار و البته گوشی‌های سرقتی.
گوشی‌های سرقتی که توسط برخی از دست‌فروشان به فروش می‌رسد، قیمتی بین ۲۰ تا ۱۰۰هزار تومان دارند که البته این قیمت‌ها بستگی شدیدی به مدل گوشی دارد.
احدی یک فروشنده گوشی در پاساژ علاءالدین در مورد گوشی‌های سرقتی می‌گوید: «خرید‌و‌فروش این گوشی‌ها جرم است. به همین دلیل اکثر گوشی‌های سرقتی توسط برخی از سودجویان اوراق می‌شوند و از قطعات آنها برای تعمیر گوشی‌های معیوب استفاده می‌شود که اگرچه این کار نیز جرم است، اما ممر درآمدی است برای سودجویان!» معروف، یک فروشنده دیگر می‌گوید: «بخش دیگری از گوشی‌های مسروقه که دیگر باید از پیدا شدن آنها قطع امید کرد با تعویض شماره سریال و بسته‌بندی در جعبه‌های جدید به فروش می‌رسند.»
حسینی، کارمند شرکت مخابرات در این زمینه می‌گوید: «شماره سریال گوشی‌های تلفن‌همراه که از مبادی رسمی وارد کشور شده‌اند در شرکت مخابرات شناسایی و اصطلاحا گوشی رجیستر می‌شود.» به گفته وی به مرور زمان و با از رده‌خارج شدن گوشی و خراب شدن آن، شماره سریال گوشی بلااستفاده می‌ماند؛ لذا عده‌ای با شناسایی این شماره سریال‌ها آنها را روی گوشی‌های قاچاق یا دزدی زده و آن گوشی را با جعبه‌ای جدید به فروش می‌رسانند.
برداشت آخر
شارژر، هندزفری، جعبه و کارت ضمانت‌گوشی جدیدش را مقابلش گذاشته و با افسوس به آنها نگاه می‌کند. هنوز صدای زنگ گوشی‌اش در گوشش است. چند روز است گوشی زیبایش را ربوده‌اند. تمام اقدامات لازم را نیز انجام داده است؛ اما هنوز جای گوشی جدیدش خالی است.