اعضای کانون وکلای استان ایلام و هیئت‌مدیره انجمن حامیان حقوق شهروندی به مناسب روز وکیل با حضور در خبرگزاری ایسنا، منطقه ایلام از دغدغه‌ها، مشکلات،ظرفیت‌ها و توانمندی‌های این قشر گفتند. «مهرداد مهری» - وکیل پایه‌یک دادگستری ایلام در این میزگرد اظهار کرد: از زمانی که اختلافات در بین افراد به وجود آمد، برای رفع این مشکل قاضی تعیین شد وکالت دادگستری هم به وجود آمد لذا کار وکالت قدمتی بسیار قدیمی و جایگاه بسیار باارزش و بزرگ دارد.
وی بابیان اینکه برخی قوانین که برای وکلا در مجلس شورای اسلامی تصویب‌شده ناکارآمد و به این حرفه ارزشمند آسیب وارد میکند، افزود: زمزمه‌هایی وجود دارد که استقلال کمی که برای وکلا وجود دارد مورد هجوم قرارگرفته که این به بدنه عدالت و دفاع از حق، آسیب جدی وارد میکند. استقلال وکیل برای دفاع از مظلوم و روشن شدن حق در پرونده‌ها نیاز جدی است و بدون این مهم تحقق عدالت امکان‌پذیر نیست.
نقش قاضی بیشتر از وکیل است
مهری ادامه داد: صلاحیت وکلا باید به تائید دادسرای نظامی و حفاظت اطلاعات قوه قضاییه برسد، از جمله بخشی از نهاد های قضایی کشور و در این موضوع شغل وکلا درخطر است. این وکیل پایه‌یک دادگستری با اشاره به اینکه وکلا ناطق‌های خوبی هستند، گفت: بدون حضور و نقش وکیل هرگز تحقق عدالت در جامعه به وجود نمیاید، وکلا در جهان و کشورهای جهان نقش مهمی در جنبش دموکراسی دارند و برای مثال «گاندی»، «ماندلا» ، دکتر مصدق والآن هم رییس جمهور روحانی وکیل هستند.
وی بابیان اینکه وکلای دادگستری در جهان برای اجرای عدالت قضایی و اجتماعی نقش‌آفرینی کرده و خواهند کرد، خاطرنشان کرد: فرشته عدالت دو بال دارد و یکی قاضی و دیگری وکیل است لذا این دو در رسیدگی به پرونده باید هم شان باشند اما متأسفانه دیده میشود نقش قاضی بیشتر از وکیل است. مهری با اشاره به اینکه دست وکیل از قاضی برای جمع‌کردن ادله اثبات دعوا بازتر است، تصریح کرد: متاسفانه در پرونده در حین رسیدگی بیشتر به امور کمی توجه میشود تا کیفی ، یعنی از قوه قضاییه خواسته میشود در ماه فلان تعداد پرونده باشد مختومه شود. این وکیل پایه‌یک دادگستری ادامه داد: دریکی دوسال گذشته قوه قضاییه گفته مردم به دستگاه قضااعتماد دارند و دلیلشان برای مدعا وجود 25 میلیون پرونده است در حالی که این افتخار نیست.
جای خالی روز وکیل در تقویم
در ادامه «محمدنبی سلیمان‌نژاد» - وکیل پایه‌یک دادگستری نیز اظهار کرد: از یک اسفند تا 7 اسفندماه هر سال به عنوان هفته وکیل نام‌گذاری شده اما متاسفانه یکی از مواردی که به آن گله‌مند هستیم اینکه در تقویم کشور ما سالروز تاسیس استقلال وکلا به عنوان یکی از اصیل ترین نهاد مدنی کشور خالی است. وی بابیان اینکه وکلا دلاوران عرصه حق‌خواهی،مدافعان و یاوران ستم دیدگان هستند، افزود: جامعه صنفی وکالت در ایران روزهای پر چالش و مخاطره‌آمیزی سپری کرده و الان هم با کش و قوس‌هایی مواجه هست و شاهد بارش بسیاری از مصائب ناعادلانه بر سر خود هستند.
سلیمان نژاد خاطرنشان کرد: ما معتقدیم وکیل در مناسبت‌های اجتماعی جایگاه رفیع و نقش بسیار سازنده‌ای دارد، آنچه که مسلم است وجود وکیل در جامعه دموکراتیک و هیچ عقل سلیم پوشیده نیست، و قانون اساسی ما به عنوان مبانی حکومت اسلامی در اصول مختلفی به این مهم اشاره‌کرده است.
این وکیل پایه‌یک دادگستری بابیان اینکه در اصول مختلف قانون اساسی در حقوق شهروندی طی اصول مانند 3 . 7. 8. 14. 19. 20. 24. 26. 27 به وکالت و اصول حرفه‌ای وکیل اشاره‌شده است، گفت: علاوه بر این در قانون آیین دادرسی کیفری که نماد آزادی‌خواهی هر حکومتی است، در قانون آیین دادرسی کیفری ایران مصوب سال 1392 این قانون یک قانون نسبتا مترقی است چون توجه زیادی به حقوق شهروندی شده است.
جایگاه قانونی وکیل را از او نگیریم
وی ادامه داد: قانون ایین دادرسی کیفری کشور ما در قیاس با دیگر کشورها را نمی‌توان یک قانون کاملا مترقی قلمداد کرد چراکه نواقصی دارد که باید رفع شود،در قوانین متعدد به وکیل و حضور وکیل در کنار موکل تأکیدات جدی شده است.
تخلفی انتظامی در قبال وکیل
سلیمان نژاد با تأکید بر اینکه 80 بار در قانون به اصل همراه داشتن وکیل برای شهروندان تاکید شده اما با این اوصاف گاها مشاهده میشود داردبودن و استفاده از حمایت وکیل در دعاوی حقوقی و کیفری حق اصحاب دعوا بوده و سلب آن تخلف انتظامی است خاطرنشان کرد: مستند به ماده واحده مورخ 11. 7 . 70 مجمع تشخیص مصلحت نظام در مقام دفاع باید جایگاهی در شان قاضی برای وکیل در نظر گرفته شود اما متاسفانه امروزه می‌بینیم که این رعایت نمیشود و برای مثال بازدید بدنی از وکلا در مبادی ورودی محاکم قضایی می‌توان اشاره کرد که اصلا درست نیست.
این وکیل پایه‌یک دادگستری تصریح کرد:برخی ممانعت‌ها جامعه و عدالت خدشه وارد میکند. سلیمان نژاد با اشاره به اینکه یک واقعیت اسفبار بوده که جایگاه وکیل در حقوق شهروندی راعیت نمیشود گفت: با گسترش روز به روز و فزاینده دعاوی و حجم زیاد پرونده‌ها روز به روز به آمار شعب دادگاه اضافه میشود که باید به صورت ویژه به آن توجه شود. این وکیل پایه‌یک دادگستری خاطرنشان کرد: موثرترین و پیشگیرانه ترین راهکار استفاده از ظرفیت‌های علمی و مشاوره حقوقی قبل از طرح دعاوی از مجرای مشاوره وکلا و حقوقدانان است.
بهادادن به وکیل هزینه‌های زیادی را از دوش جامعه برمی‌دارد
وی ادامه داد: حضور وکیل و بها دادن به او در تمام امور حقوقی جامعه موجب کاهش چشمگیر هزینه‌ها از دوش جامعه و مردم میشود، اما متاسفانه بی‌توجهی به این مهم جامعه را به سمت یک بحران در حقوق شهروندی و افزایش بزهکاری در سطوح و لایه های مختلف می‌برد.
حضور وکیل در مناسبات اجتماعی جدی گرفته شود
سلیمان نژاد با اشاره به اینکه حضور وکیل در مداخله و مناسبت‌های اجتماعی باید جدی گرفته شود خاطرنشان کرد: با افزایش روزافزون اختلافات حقوقی شهروندان، هزینه‌های زیادی بر جامعه تحمیل میشود که با ایجاد یک راهکار درست حقوقی این هزینه‌ها را می‌توان صرف امور فرهنگی آموزش، رفاهی و توانمندی حقوقی شهروندان کرد.
در آگاهی‌بخش حقوقی کمبودهای فراونی داریم
وی با تأکید بر اینکه اگر از سه درصد هزینه دادرسی که از یک پرونده گرفته می شود 1.5 درصد آن صرف امور آگاهی بخشی حقوقی به جامعه شود بسیاری از مشکلات و دعاوی کاهش پیدا میکند تصریح کرد:نظام آموزشی کشور باید به این مهم توجه جدی کند که این امر نه تنها مردم بلکه جامعه را نظام‌مند میکند.
این وکیل پایه‌یک دادگستری گفت: متاسفانه دود این بی‌توجهی‌ها و کم‌کاری‌ها به چشم مردم می‌رود و تبعات منفی آن‌هم روبه افزایش است و حضور وکیل و در تمام سطوح جامعه قطعا متضمن هدایت جامعه به سوی قانونمند و آگاهی، فرهنگ، سلامت قضایی، کاهش بزهکاری و کاهش تعرض به حقوق شهروندی میشود.
در ایران سازو کار لازم برای نقش‌آفرینی وکیل وجود ندارد
سلیمان‌نژاد با تأکید بر اینکه توجه مسئولان به حقوق شهروندی و حرکت به سوی هنجارهای بین‌المللی باشد، افزود: وکلا نقش بسیار مهمی دررسیدن حق به حقدار ، کاهش هزینه های تحمیلی به مردم، ایجاد صلح و سازش ، خلوتی راهرو های دادگاه ها و سردرگمی مردم و ... می شود و ایفای نقش وکیل در این زمینه سازوکارها می‌خواهد که متاسفانه از بدوی‌ترین این حقوق محروم هستند. وی ادامه داد: برخی وکلا برای پرداخت اجاره دفتر با مشکل موجه هستند اما از طرفی با بی مهری و انگ اینکه وکلا دنبال پول هستند و وضعشان خوب است مواجه می شوند.
«میثم عزیزخانیان» وکیل پایه‌یک دادگستری ایلام اظهار کرد: وکیل نقش مهمی در استحکام روابط خانوادگی و پیشگیری از وقوع اختلاف و جرم دارد چراکه فردی که متولد میشود از همان ابتدای زندگی تا هنگام مرگ در تمام امور زندگی با حقوق و قانون ارتباط دارد و به محض دنیا آمدن هم حقوقی دارد. وی بابیان اینکه افراد بعد از مرگ هم در خصوص وصیت و اموال خود قانون‌گذار متون فقه اسلام قانونی را مقر کرده که تنها حقوقدانان و وکلا از آن مطلع هستند، تصریح کرد: بهترین روش برای اطلاع از این موضوع حضور وکیل خانواده است تا امور را برای فرد تشریح و تبیین کند و حق به حقدار برسد و از طرفی وکیل خانواده موجب کاهش ترافیک کاری مراجع قضایی خواهد شد.
عزیزخانیان ادامه داد: باید مردم آگاهی کامل پیدا کنند و مشکلات حقوقی خود را با مراجعه‌ی به موقع به وکیل حل و از مشکلات پیشگیری کنند، چراکه امور اجتماعی و روابط خصوصی به حدی گسترده و تخصصی‌شده و همه افراد نمی‌توانند در تمام امور تخصص داشته باشند و رفع مشکل کنند لذا می‌طلبد وکیل در همه امور زندگی در کنار خانواده باشد.
این وکیل پایه‌یک دادگستری با تأکید بر اینکه هر خانواده باید یک وکیل، حقوقدان و مشاور داشته باشد تا در مباحثی مانند ازدواج و معاملات مشاوره دهد و از مشکلات پیشگیری کند، تصریح کرد: وکیل یک کالای لوکس نیست و نباید ر حاشیه زندگی جمعی افراد تلقی شود، متاسفانه افراد این‌جوری فکر میکنند که چون به مشکلی برنخورده‌ا یم مراجعه به وکیل چرا؟
تفاوت نوع نگاه به وکیل در کشورهای پیشرفته
وی بابیان اینکه برخی افراد میگویند پول‌نداریم که هزینه وکیل را پرداخت کنیم یا وکیل مختص افراد متمکن نیست، گفت: در کشورهای پیشرفته وکلا در سیستم قضایی تنها مشغول به کار نیستند بلکه در زمینه مشاوره حقوقی هم فعالیت دارند و در تمام روابط خصوصی بین دولت مردم و عموم فعالیت میکنند، اما در کشور ما بعد از وقوع جرم به وکیل مراجعه میکنند، در کشورهای پیشرفته اول مشاوره حقوقی داده می‌شوند و اگر مشاوره مشکل را حل نکرد آن موقع به وکیل مراجعه میکنند اما در کشور ما این موضوع برعکس است.
عزیزخانیان بابیان اینکه می‌طلبد که آگاهی مردم در زمینه حقوقی ارتقاء پیدا کند تا قبل از وقوع مشکل برای پیشگیری مشاوره حقوقی دریافت کنند، افزود: مشاوره می‌تواند از هزینه‌های زیاد و اختلافات بیشتر و بار تراکم حجم پرونده به چرخه دادگستری بکاهد. این وکیل پایه‌یک دادگستری با اشاره به اینکه گاهی افراد با یک امضاء از سر ناآگاهی زندگی خود و خانواده را تا آخر عمر دچار مشکل جدی میکنند، خاطرنشان کرد: اما اگر آگاهی کافی وجود داشته باشد این اشتباهات رخ نمی‌دهد. وی اضافه کرد: مشاوره جامعه را به‌سوی ایده آل و سلامت هدایت میکند و در پرتوی آن‌هم اقتصاد فرهنگ ما هم بهبود می‌یابد.
مردم از حقوق خود آگاهی ندارند
در ادامه «مسعود رحمتی» وکیل پایه‌یک دادگستری نیز اظهار کرد: یکی از مهمترین شاخص‌های نظام حقوقی اسلامی برخورداری همه‌ی نژاد ها و اقوام از حقوق یکسان است و مبنای رسالت پیامبر اسلام نیز بر کرامت و برابری انسان‌ها بوده و به همین دلیل قوانین اسلامی بر محوریت کرامت انسانی شکل‌گرفته و این اصول در قانونی اساسی لحاظ شده، به نحوی قانون اساسی ما الهام گرفته از ارزش‌ها و هنجارهای اسلامی است.
این وکیل پایه‌یک دادگستری با تأکید بر اینکه در حقیقت دغدغه وکلا بیان و اعلام و حقوق شهروندی نیست چراکه حقوق شهروندی مشخص و مختص انسان است، گفت: مهم پرداختن و دیده شدن حقوق شهروندی در عمل است و گرنه تربیونی که چیزی حل نمیشود و حقوق شهروندی باید ضمانت اجرایی داشته باشد. وی تصریح کرد: حقوق شهروندی حق طبیعی و ذاتی همه افراد جامعه است و موجود بوده و مشکل ان با ابلاغ حل نمیشود.
این وکیل پایه‌یک دادگستری ادامه داد: یکی از مهترین اقداماتی که دولت باید در خصوص حقوق شهروندی انجام دهد آموزش عمومی در این زمینه است تا مردم از این طریق با حقوق و مسئولیت شهروندی خویش آشنا شوند. رحمتی ادامه داد: یکی از اصلی ترین مشکلات در حقوق شهروندی عدم آگاهی کافی عموم از مبانی حقوق شهروندی است و این عدم آگاهی به دولت برمی‌گردد، چون رئیس جمهور سوگند یاد میکند که اجرای کننده قانون اساسی باشد و یکی از کارهای که باید انجام دهد آموزش رایگان حقوق شهروندی برای عموم ملت است چراکه مردم عادی باید بدانند چه حقوقی دارند.
وی بابیان اینکه خیلی از افراد جامعه اطلاعی ندارند از چه حقوقی برخوردار هستند تا آن را مطالبه کنند، گفت:عدم اجرای ملوس حقوق شهروندی کاملا مشهود است. برای مثال در شهر مرزی مهران دانش‌آموزان ما به خاطر تحصیل روی مین می‌روند، چه کسی پاسخگو است؟ این وکیل پایه‌یک دادگستری بابیان اینکه حق حریم خصوصی از مهترین حقوق هر شهروندی است که باید بر اساس قانون محترم شناخته شود افزود: در قانون اساسی و قانون ایین دادرسی کیفری پیش‌بینی‌شده باید منزل و اشیاء و وسایل نقلیه که امور خصوصی افراد هستند مصون از هر گونه تفتیش باشد و هیچ مقامی نمیتواند به این حریم تعرض نماید و بازرسی در این موارد نیز صرفا به حکم قانون به صورت موردی و با دستور قضایی امکان پذیر است اما در عمل بعضا مشاهده میشود که این مهم توسط ظابطین نادیده گرفته میشود.
وی اضافه کرد: گستره ی حوزه حقوق شهروندی باعث شده به صریح و عملیاتی حقوق شهروندی در قانون اساسی بیان نشود و عملا مجال پرداختن به حقوق شهروندی به طور کامل در قانون اساسی وجود ندارد و به همین دلیل در منشورها و لوایح قانونی و به طور خاص در قانون ایین دادرسی کیفری که برآمده از قانون اساسی هستند این حقوق بیان می‌شوند و مهم اجرا شدن حقوق شهروندی است.
وکالت از درون وکیلان را آزار می‌دهد و از بیرون مردم را
در ادامه «مهدی مهری» وکیل پایه‌یک دادگستری و عضو اصلی انجمن جرم‌شناسی ایران اظهار کرد: نظام وکالت در ایران از درون وکلا را ازار می‌دهد و از بیرون دیگران را، وکلا مشکلات عدیده‌ای دارند و از جمله مشکلات درونی که هر روز با آن دست به گریبان هستیم نداشتن آتیه و تضمین مالی است، یعنی وکیل نمی‌داند سر ماه چقدر درآمد دارد و نمیتواند برنامه‌ریزی کند و هیچ تضنمیتی برای زندگی از لحاظ مالی ندارد.
وی بابیان اینکه خیلی از همکاران با مشکلات مالی مواجه می‌شوند و هزینه اجاره دفتر هم ندارد و این موضوع باعث شده از طرفی جامعه فکر بکند وکلا اقشار پر درآمدی هستند اما واقعیت چیز دیگری است افزود: قضیه به نحوی است ملال آور شده برای برخی از وکلا، برخی هم توان اداره زندگی هم با حق آل وکالت ندارند. مهری با انتقاد از اینکه هر قشری در جامعه داری بیمه، مسکن مهر و دیگر رفاهیات زندگی هستند اما متاسفانه قشر وکلا از این مهم محروم هستند، تصریح کرد: وکلا با مشکل جدی بیمه ای و درمانی مواجه هستند و هیچ ارگانی از وکلا حمایت بیمه‌ای نمی‌کند.
وکالت شغل نیست
وی بابیان اینکه برخی هجوم‌ها به وکیل اصلا درست نیست و با واقعیت منافات دارد، خاطرنشان کرد: به وکالت نمی‌توان به عنوان شغل توجه کرد وکالت کسوتی است که در مقام دفاع آن استفاده میشود، وقتی‌که به عنوان شغل در نظر بگیریم جایگاه آن را پایین آورده‌ایم. عضو اصلی انجمن جرم‌شناسی ایران بابیان اینکه متاسفانه حرمت‌های وکلا شکسته شده و وکلا را با یک مجازاتی به عنوان حق‌الوکاله مجازات می‌کینم، گفت: هیچ نهاد حمایتی از وکیل حمایت نمی‌کند و اگر یک وکیل دچار مریضی سختی شود محکوم‌به فنا است.
مهری با اشاره به اینکه اکثر کسانی که معاملات ملکی را انجام می‌دهند با حقوق آن آشنایی ندارند ،تصریح کرد: آثار ناآگاهی‌ها به دادگاه ختم میشود و از طرف دیگر نا آگاهی از امور حقوقی موجب ضایع شدن حق بسیاری از افراد میشود.
مردم ایران دیر به وکیل مراجعه میکنند
این وکیل پایه‌یک دادگستری با تأکید بر اینکه متاسفانه در جامعه ما در مراجعه به وکیل تاخیر داریم و وقتی مشکل پیش می‌آید و خود شخص به دادگاه مراجعه کرد و مشکل را حل نکرد بعد به سراغ وکیل می‌رود افزود: در این زمبنه وکیل معجزه نمی کند وکلا تلاش میکنند در راستی اجرای عدالت به یک نتایجی برسند که تمام ابعاد پرونده روشن شود و حق به حقدار برسد و حقی از کسی ضایع نشود و نه حقی از کسی ضایع بکنند. وی با تأکید بر اینکه وکلا دنبال دفاع کردن از حقوق اشخاص هستند و نه تضییع حقوق دیگران ، خاطرنشان کرد: این تفکر که وکلا تضییع حق میکند درست نیست وکلا تضمین کننده حق افراد هستند.
مهری پایه‌یک دادگستری ادامه داد: استقلال وکیل ابراز اصلی وکیل برای دفاع از متهم است و از لحاظ ارامش روانی کسی باید در کنار وی قرار بگیرد که هم شان قاضی باشد تا متهم بدون دغدغه بتواند از خودش دفاع کند. وی تاکید کرد: این دغدغه‌ها کلی و تنها مربوط به استان ایلام،دادگاه یا دادسرای خاصی نیست بلکه باید برای حل آنها اقدامات ریشه‌ای و کلی صورت گیرد.