دانشجویان دانشكده حقوق علامه طباطبایی كه برای اولینبار در مسابقات موتكورت شركت كرده بودند هرچند از صعود به مرحله نهایی بازماندند اما به سبب تلاش و پشتكار فراوان خود توانستند در اوج ناباوری همگان، جایزه روح ویسموت را از آن خود كنند. هرچند این دانشجویان با دغدغههایی از قبیل كمبود منابع تحقیقاتی و مشكلات بسیاری مواجه بودند اما توانستند نام كشور ایران و پشتكار دانشجویان ایرانی را به دنیا نشان دهند. مسعود محبوب، امیر حسین تنهایی، نیما نصراللهی شهری و علی نعیمی ذاكر، با مربیگری علی دهدشتی وكیل پایه یك دادگستری اعضای تیم شركت كننده در مسابقات ویسموت بودند كه فرصتی یافتیم تا بیشتر در مورد این مسابقات از آنها جویا شویم.
آقای دهدشتی مسابقات ویسموت چه مسابقاتی است و در كدام كشور برگزار میشود؟
موتكورت نوعی از المپیاد در رشته حقوق است و دانشجویان حقوق در این مسابقات طی دورههای بسیار فشرده آماده میشوند تا بتوانند در دعاوی بینالمللی شركت كنند. سال گذشته برای اولین بار پیشنهاد شركت در مسابقات ویسموت را به دانشگاه طباطبایی ارائه كردیم. شركت در این مسابقات باعث میشود دانشجویان حقوق ضمن تعلیم دانش حقوق به صورت تئوری، به صورت عملی و كاربردی نیز این علم را فرا بگیرند و از نزدیك با فرآیند پیچیدگیهای دعاوی بینالمللی آشنا شوند. با موافقت دانشگاه علامه طباطبایی و پیگیریهای لازم 5 نفر از دانشجویان بهعنوان اعضای تیم ویسموت ایران معرفی شدند.این مسابقات هرساله در كشور اتریش برگزار میشد. اما از سال 2005 به جهت افزایش تیمهای شركت كننده كشور اتریش به تنهایی نتوانست این مسابقات را برگزار كند و در حال حاضر ویس موت شرقی در كشور هنگكنگ و ویسموت غربی در اتریش برگزار میشود. این مسابقات معتبرترین و بزرگترین المپیاد حقوق تجارت بینالملل است.
این مسابقات چگونه برگزار میشود؟
این مسابقات در واقع شبیهسازی یك دیوان بینالمللی است و موضوع آن معمولا اختلاف دو شركت در دو كشور مختلف، بر سر قرارداد خرید و فروش(بیع) است. در این راستا تیمهای شركت كننده باید وارد این دعوی شده و از طرفین دعوی دفاع كنند. هرسال اولین جمعه اكتبر پرونده مسابقه منتشر میشود. پس از انتشار پرونده همه تیمها 10 هفته فرصت دارند تا لایحه دفاعیه خواهان را تنظیم و از خواهان دعوی دفاع كنند. به طور معمول دانشجویا ن در دانشگاه، طرز نوشتن لایحه را آموزش نمیبینند ولی در این مسابقات دانشجویان یاد میگیرند لایحهای بنویسند كه هم تاثیرگذار (به صورت موثر استدلال ها را به طرف منتقل كند) باشد و هم بتواند دیوان داوری را قانع كند البته باید نگارش این لوایح مطابق با استانداردهای بینالمللی نگارش حقوقی باشد.
چه سطح علمی از دانشجویان میتوانند در این مسابقات شركت كنند؟
همه دانشجویان از تمام سطوح میتوانند در این مسابقات شركت كنند؛ اكثر اعضای تیم ما در مقطع كارشناسی ارشد بودند به غیر از یك نفر كه دانشجوی دكترا بود. البته تنها شرط شركت در این مسابقات این است كه افراد شركت كننده، سابقه وكالت و انجام امور حقوقی نداشته و دانشجو باشند.
با توجه به اینكه تیم ایران اولین بار بود كه در این مسابقات شركت میكرد برخورد دیگر كشورها با آن چگونه بود؟
به دلیل اینكه تا به حال تیمی از كشور ایران در این مسابقات شركت نكرده بود ما از آموزشها و امكانات لازم برای شركت در این مسابقات محروم بودیم، اما با پیگیریهای فراوان و درخواست مساعدت از سایر دانشگاههای جهان حمایت گسترده بینالمللی شامل حال تیم ما شد. اینكه تیم ایران برای اولینبار در رقابت مهم بینالمللی شركت میكرد برای بسیاری از افراد در سراسر دنیا انگیزه كمك و مساعدت بود؛ مربیان و اساتید بزرگ خارجی به تیم ما كمك كردند از جمله این اساتید، رئیس مركز داوری آمریكا و داور بینالمللی آمریكا، فیلیپری كه مربیگری تیم ما را نیز برعهده گرفت و در نهایت چند دانشگاه از آلمان و كانادا هم به ما كمك كردند.
لطفا در مورد روند مسابقه بیشتر توضیح دهید .
ما 6 ماه تمام شبانه روزی درحال تمرین و كار و مطالعه بودیم. ما برای نوشتن لایحه دفاع از خواهان، نیاز به منابع گسترده حقوق تجارت بینالمللی و همچنین دانستن سابقه آرای داوری داشتیم و اینكه باید با نگارش درست لایحه آشنایی پیدا میكردیم. ما برای تنظیم لایحه دفاعیه خواهان با تلاش بسیار زیاد، لایحه 75 صفحهای تنظیم كردیم. پس از نوشتن این لایحه (كه حدودا 10 بار آن را بازنویسی كردیم) همه تیمها یك هفته استراحت داشتند. پس از استراحت تیمها، با قرعه كشی لایحه هرتیم را به تیم دیگر دادند تا در پاسخ به لایحه خواهان لایحه خوانده بنویسند. برای مثال لایحه تیم كشور ما را به یك تیم اسپانیایی و لایحه تیم اسپانیایی را به تیم ما دادند . نحوه قرعه کشی و قرار گرفتن تیم ها در مقابل به این صورت است که کشور های مختلف با فرهنگ ها و نظام های حقوقی گوناگون در برابر یکدیگر قرار بگیرند تا تبادل فرهنگی حقوقی صورت گیرد. پس از دریافت لایحه تیم رقیب همه تیمها 6 هفته فرصت دارند تا لایحه خوانده را تنظیم كنند كه البته كار بسیار مشكلی بود اما با توكل به پروردگار لایحه دوم نیز با دقت تنظیم و ارسال شد. پس از ارائه لایحه خوانده این بار تیمها 8 هفته فرصت داشتند تا خود را برای مرحله دفاع شفاهی آماده كنند یعنی باید به صورت شفاهی در جلسه رسیدگی از خواهان و خوانده دفاع میكردیم كه البته این مرحله در وین انجام میشد. لازم به ذكر است كه بچهها در این مرحله كاملا آماده و به تمام لایحه و منابعی كه استفاده شده بود مسلط بودند.
در مورد مرحله شفاهی بیشتر توضیح دهید.
البته مرحله شفاهی بسیار سختتر از مرحله نوشتن لایحه بود. در این مرحله تمام حركات و برخوردها مانند راه رفتن، لباس پوشیدن، صحبت كردن، نشستن و رعایت اصول اخلاق حرفهای در نظر پنل داوری تاثیر داشت. هر تیم هم نیم ساعت برای دفاع شفاهی فرصت داشت. ما باید لایحهای را كه نوشته بودیم با زبان انگلیسی، در نیم ساعت بدون اینكه حتی نگاهی به نوشته بیندازیم ارائه كرده و داوران را قانع میكردیم. .البته ما با تنظیم سناریوهای مختلف خود را برای پاسخگویی به سوالات پنل داوری و همچنین استدلالهای تیمهای مقابل كاملا آماده كرده بودیم .البته لازم به ذكر است در جریان تمرینات خود برای آمادگی بیشتر، حدود 20 مسابقه تمرینی با تیمهای برتر دنیا داشتیم؛ یكی از این مسابقات تمرینی در نیویورك برگزار میشد كه مربی آمریكایی تیم، فیلیپری بسیار تلاش كرد كه تیم ایران هم در این مسابقات تمرینی حضور یابد. البته همه تیمها به صورت حضوری در این مسابقات شركت كردند ولی تیم ایران به صورت غیرحضوری و از طریق آنلاین در این مسابقات شركت كرد. در جریان این دور تمرینی با تیمهای دانشگاه هاروارد و نیویورك رقابت كردیم كه بسیار برای تیم موثر بود و باعث بالا رفتن اعتماد به نفس شد. پس از چهار هفته برای حضور در دور شفاهی ایران را ترك كردیم؛ ابتدا برای چند دوره تمرینی به لاهه رفتیم، دیوان بینالمللی داوری میزبان یك دوره مسابقات تمرینی در كاخ صلح بود و حدود 60 تیم درخواست شركت داشتند كه از میان آنها 10كشور انتخاب شدند. ما در آن مسابقات با اختلاف بسیار كم از رقبا (به لحاظ فاصله بسیار كم امتیازات) هفتم شدیم؛ پس از آن در مسابقات تمرینی بلگراد بین 70 تیم پنجم شدیم كه باعث اعتماد به نفس بالای تیم شد.
پس از مسابقات تمرینی نوبت به مسابقه اصلی رسید؟
سه روز قبل از شروع دور شفاهی به وین رسیدیم. ما این سه روز از خانه خارج نشدیم و فقط تمرین میكردیم تا با جمعبندی همه تمرینات و آموختهها به بهترین.سطح آمادگی برسیم. با شروع دور شفاهی ما با 4 تیم مسابقه دادیم؛ دور اصلی هر تیم 4 بار مسابقه میدهد؛ دوبار باید از خواهان و دوبار باید از خوانده دفاع كند. تیمهای مختلف استراتژیهای مختلف در این 4 دور مسابقه داشتند یعنی آنها یك تیم برای دفاع از خواهان و یك تیم نیز برای دفاع از خوانده داشتند كه این تیمها باهم تمرین میكردند اما تیم ما به لحاظ محدود بودن تعداد نفرات( تیم ما 5 نفر بود) و شرایط خاص، هم از خواهان و هم از خوانده دفاع میكرد. در واقع آقایان امیرحسین تنهایی و نیما نصراللهی شهری این كار را بر عهده داشتند. نگه داشتن این بچهها از لحاظ روانی و عدم استرس در چند روز مسابقه، كار مشكلی بود. این دونفر باید ساعت 8 صبح از خواهان و ساعت دو بعداز ظهر از خوانده دفاع میكردند كه فاصله كمی بود.
جایزه روح ویسموت چگونه به تیم ایران اهدا شد؟
پس از حذف تیم ایران، ما برای مشاهده و حمایت تیم دانشگاه اتاوا كه در نهایت به مقام قهرمانی رسید به سالن اجتماعات دانشگاه وین رفتهبودیم. در جریان اعلام نتایج تیمهایی كه به مرحله نیمه نهایی راه یافته بودند ناگهان پروفسور كرول(رئیس هیات برگزاری ویسموت) گفت میخواهم برای اولین بار در تاریخ ویسموت، جایزهای را اعلام كنم كه به تیمی تعلق میگیرد كه به واقع روح ویسموت را نشان داد؛ این جایزه به دانشگاه علامه طباطبایی ایران تعلق میگیرد. ما واقعا شوكه شده بودیم.
بهنظر شما دلیل اهدای این جایزه چه بود؟
بنده فكر میكنم تیم ما واقعا تیم جهانی بود به دلیل اینكه امكانات و اطلاعات ما دراین مسابقات بسیار كم و محدود بود؛ بسیاری از افراد وقتی انگیزه و تلاش و پشتكار ما را میدیدند بدون هیچ چشمداشت ما را حمایت میكردند، فقط به چند نمونه اشاره میکنم: مرکز داوری دوبی به ما اجازه داد در دوره ای که پروفسور پیتر کلوس برگر یکی از سرشناس ترین اساتید داوری جهان در آن مرکز برگزار میکرد به صورت رایگان شرکت کند. آقای کریس آلبرتی، رئیس مرکز داوری آمریکا شخصا چند جلسه آموزش نگارش حقوقی برای ما برگزار کرد. آقای پروفسور آنتونی دیمسیس، مربی تیم اتاوا در نگارش لوایح و در هنگام تمرینات شفاهی به صورت منظم به تیم مشاوره می داد و بسیاری افراد دیگر شامل لیست بلندی از بسیاری از کشورها و دانشگاههای جهان.
شما گفتید تعداد نفرات تیم ما كم بود ، چرا؟
زیرا راضی و قانع كردن افراد برای اینكه در این مسابقات شركت كنند بسیار سخت بود؛ كسی در ایران چیزی در مورد ویسموت نمیدانست و همچنین افرادی كه تسلط كافی به زبان انگلیسی داشته باشند هم كم بودند.البته ما معتقدیم با معرفی این مسابقات در رسانهها، دانشجویان به اهمیت این نوع مسابقات بیشترپی خواهند برد و میدانند این موقعیت استثنایی بدون هزینه زیاد، دستاورد بزرگ آموزشی برای آنها به همراه خواهد داشت. طی این سالها افراد زیادی برای تحصیل به كشورهای انگلیس و فرانسه و ... رفتند و هزینه هنگفتی صرف كردند یا از طرف وزارت علوم بورسیه شدند اما دانشجویان در این مسابقات در معرض آموزشی عملی با سطح علمی بسیار بالا قرار میگیرند. خوشبختانه ریاست محترم دانشكده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه علامهطباطبایی متخصص امر داوری و قاضی سابق دیوان داوری ایران و آمریكا بودند و اهمیت شركت در این مسابقات را كاملا درك میكردند و بزرگترین مشوق و پشتیبان ما بودند. وقتی موضوع را با ایشان در میان گذاشتیم دانشگاه را متقاعد كردند كه بخشی از هزینههای ما را تقبل كند همچنین بنیاد فرهنگی مصلینژاد و شخص آقای مصلی نژاد نیز به ما كمك كردند البته بخشی از هزینهها را هم خوداعضای تیم تقبل كردند.
این مسابقات چه دستاوردی برای شما داشت؟
با توجه به اینكه رشته حقوق و وكالت مهارتمحور است بزرگترین مزیت این مسابقات این بود كه دانشجویان حجم بالایی از اطلاعاتی كه فراگرفته بودند را میتوانستند در عمل بهكار ببندند. ما در این مسابقات در فضای آكادمیك و حرفهای مطالبی را یاد گرفتیم كه به هیچ وجه در فضای دانشجویی نمیتوانستیم یاد بگیریم و اینكه در هیچ كجای دنیا امكان دفاع همزمان هم از خواهان و هم از خوانده وجود ندارد كه در این مسابقات ما این كار را با تمرین زیاد انجام دادیم؛ فایده آن این است كه ذهن ما در با استدلالات هردو طرف دعوا آشنا میشود كه هیچ وكیل حرفهای این تجربه را نخواهد داشت. ما متوجه شدیم با كشورهای بزرگ دنیا فاصلهای نداریم فقط منابع كافی در اختیار نداشتیم.
منابع و اطلاعات كافی در اختیار داشتید؟
خیر ، ما منابع كافی در اختیار نداشتیم . در این زمینه بسیاری از افراد دركشورهای مختلف به ما كمك كردند و منابع را دراختیار ما میگذاشتند. گاهی خواهش میكردیم 20 الی 30 صفحه از منابع را برایمان كپی و ایمیل كنند. گاهی نیز استدلال ها را خودمان میساختیم بعد متوجه میشدیم این استدلال در فلان كتاب وجود دارد. البته باید گفت دانشجویان ایرانی قدرت استدلال بالایی دارند و خیلی كارها از دستشان بر میآید.
آیا تیم ایران در مسابقات سال آینده نیز شركت میكند؟
بله، یك تیم از سال گذشته تشكیل شدهاست. ما نیز تجاربی كه در دوره قبل كسب كردیم را به این گروه انتقال میدهیم البته با این گروه مشغول فعالیت هستیم و امیدواریم این تیم سال دوم بتواند عملكردی بهتر از تیم سال گذشته داشته باشد و از اعتبار ایجاد شده و نام كشور ایران و دانشگاه علامهطباطبایی دفاع كند . با توجه به اعتبار ایجاد شده در دنیا، دانشجویان بسیاری متقاضی شركت در این مسابقات هستند. امسال از یك خانم وكیل آلمانی خواستیم به عنوان مربی خارجی در كنار تیم باشد و دوست داریم فرهنگ شركت در این گونه مسابقات در تمامی دانشگاههای ایران تسری یابد تا دانشجویان حقوق بتوانند در كنار فراگیری تئوری در این المپیادها از گنجینه بیبدیل آموزش عملی نیز برخوردار شوند.ما از رسانهها انتظار داریم به تشریح این مسابقات بپردازند و مردم و جامعه حقوقی را آگاه سازند كه این مسابقات چه فرصت مهم و با ارزشی در اختیارشان قرار میدهد. ما در كشور در تمام زمینهها به خصوص رشتههای علوم انسانی استعدادهای بینظیری داریم.
و اما حرف آخر شما؟
در حال حاضر فضایی فراهم شده تا كشور ایران بتواند به فضای تجارت جهانی باز گردد و كشورهای دنیا تمایل دارند در ایران سرمایهگذاری كنند؛ پس كشور به افرادی نیاز دارد كه در زمینه تجارت بینالمللی آموزش عملی دیده باشند تا بتوانند از منافع شركتهای ایرانی و كشور ایران در مجامع بینالمللی دفاع كنند. این مسابقات بهترین فرصت است كه دانشجویان ایرانی توانمند شوند تا بتوانند از منافع ایران دفاع كنند. باید فرهنگ حضور موثر در دیوانها و مراجع بینالمللی دركشور بومی شود تا در دعاوی بینالمللی نیازمند وكلای خارجی با هزینههای گزاف نباشیم. دانشجویان رشتههای تجارت بینالملل و حقوق بینالملل با شركت در این مسابقات میتوانند به كشور كمك بزرگی كنند تا از وكلای خارجی بینیاز شویم.